Het Spelleke van Semini
Sinds 2013 speelt Het Spelleke van Semini elke laatste zondag van de maand om 15 u een voorstelling van het lopende stuk op de derde verdieping boven Den Bengel op de Grote Markt in Antwerpen.
Maar het Spelleke van Semini is al langer actief en creeërde een heus repertoire.
HET REPERTOIRE
Tschelt
Vanwaar komt al dat water in de Schelde?
De poesjenellen van het Spelleke van Semini willen dat wel eens weten en vertrekken stroomopwaarts om dat uit te zoeken. En op hun tocht komen ze langs de oevers van de rivier – of een beetje verderaf – langs allerlei beroemde steden en ontmoeten ze de lokale bevolking.
Geraken ze tot aan de bron ? Dat zie je in deze enige echte “Antwaerpse rood movie” waarin een figuur in ’t zwart een geheimzinnige rol speelt.
Den Truc met de Zwaan
Het bestuur van het poesjenellentheater heeft besloten een verhaal op te voeren over de dochter van de Hertog van Brabant die zich voor de koning moet verantwoorden omdat haar broer verdwenen is. Een graaf en zijn zwarte madam willen haar in haar ongeluk storten, maar ze krijgt hulp van een ridder die zijn naam niet bekend wil maken.
In dit stuk over koningen, graven, hertoginnen en ridders zou de Neus niet mogen meespelen?
Dat had je gedacht !!!
Spel in d'Hel
Wat gebeurt er als de Neus in de hel terecht komt en zich niet wil schikken in zijn eeuwige straf?
Hij grijpt de kans om zich voor te doen als Lucifer, de koning van de hel. Het gevolg laat niet lang op zich wachten en binnen de kortste keren gaan de poppen aan het dansen.
Spel in d'Hel is gebaseerd op het stuk Peerke in de Hel dat het Antwerpse poppentheater Pax in de jaren twintig van vorige eeuw honderden keren gespeeld heeft.
Brabo, nen Antwaarpse Romijn
De voddebalen van Sint-Andries willen een benefiet organiseren voor de schippers wiens hand is afgehakt door de reus Antigoon. Ze willen daarvoor het stuk “Roemelt nie me Juliet” opvoeren en vinden Brabo bereid om de rol van Romeo op zich te nemen. Bijna komen de twee dieven van de diamanten van een rijke weduwe de pret verstoren, maar uiteindelijk slagen Brabo en de Neus in hun opzet om de reus – na een fel gevecht - een kopje kleiner te maken. Brabo krijgt dan ook van de dankbare sinjoren een standbeeld in de stad, waarop hij staat te blinken in zijn bloot gat.
De Spastische Chirurg
1587 : De Jezuïeten hebben de kroonjuwelen van Semini afgehakt. Brabo en Neus vernemen dat die zijn opgestuurd naar Rome en ze besluiten om ze te gaan terughalen. Nadat onze arme voddebalen eerst het nodige geld bij elkaar hebben gekregen, vertrekken ze met Den Iksaaid op tocht. Met de hulp van madame Blanche de Poulefricassé geraken ze in Rome, maar geraken onze poesjenellen ook in het Vaticaan? En zal Dr. Schtroumpf Von der Schlucht er in lukken om Semini’s kroonjuwelen er terug aan te zetten?
De Val van Antwerpen
Antwerpen 16e eeuw. - Al eeuwen doen de Antwerpse vrouwen een beroep op Semini om voor het nageslacht te zorgen. Maar het zijn woelige tijden. Er zijn spanningen tussen de calvinisten en de katholieken in de stad. Brabo probeert de gemoederen te bedaren, maar als de Spaanse troepen de Schelde afsluiten organiseert hij met burgemeester Marnix het verzet. Vanzelfsprekend zijn Neus en Xsaaid van de partij. Het mag niet baten. De stad wordt ingenomen, het katholieke geloof en de inquisitie zegevieren en proberen aan de Semini-ritus een einde te maken. Maar dat is zonder onze poesjenellen gerekend…
Faust
Doctor Faust is ongelukkig. Hij is niet tevreden met zijn ruime kennis en met wat hij bezit. Hij streeft voortdurend naar meer en hogere kennis maar ander¬zijds trekken hem lichamelijk genot en de geneugten van het leven ook aan.
Wanneer Faust de mogelijkheid krijgt om de duivel te bezweren, ziet deze laatste zijn kans schoon om de ongelukkige geleerde in de val te lokken. Ze sluiten een contract af waarbij Faust kan beschikken over duivelse magische krachten en alle werelds genot, in ruil voor zijn ziel. Maar als de Neus op het toneel komt, is het niet langer duidelijk of de plannen van de duivel en die van Faust zomaar zullen kunnen doorgaan.
Het poppentheaterstuk (Doctor Johannes) Faust is wel het bekendste volks-poppenspel in Midden- en West-Europa. Het was in de achttiende en negentiende eeuw een kasstuk bij uitstek van de rondtrekkende poppen-theatergezelschappen. Lode Torfs maakte in 2009 van dit poppenspel een Antwerpse versie, waarmee het theatertje in de Breughelstraat werd geopend.
.
Hendrik schopt ons een geweten
Herman Wauters schreef dit eerste en tot hiertoe het enige stuk van het Spelleke van Semini voor kinderen. Ze toerde in het jubilieumjaar 2012 langs cultuurcentra en scholen.
HISTORIEK
In 2002 zag de toekomst er voor de vzw AKSIE niet erg rooskleurig uit. De weinige inkomsten die de vzw had volstonden niet meer om de traditionele Seminiviering in leven te houden en te doen groeien. Er werd gezocht naar een andere manier om fondsen te verzamelen en het verhaal van Semini te vertellen.
Vanuit zijn fascinatie voor de Antwerpse Poesje schreef de stichter van AKSIE, Herman Wauters, een poppenspel in ongezouten Antwerps vol humor en anachronismen waarin naast Semini zelve ook Brabo en natuurlijk De Neus voorkwamen. “Semini en de val van Antwerpen” situeerde zich dan ook net voor, tijdens en na de val van Antwerpen in 1585.
Bij AKSIE had niemand echter enige poppenspelondervinding en er werd gezocht naar een bestaand poppenspelgezelschap dat het stuk zou kunnen opvoeren. Maar toen bleek dat daar weinig animo voor bestond en er bovendien nog veel geld moest bijgelegd worden in plaats van er iets aan te verdienen, zei bestuurslid Paul De Meulder : “Dan doen we het zelf’.
Herman Wauters bouwde met recuperatiemateriaal een embryo van een vrij grote poppenkast en een stel decors. De poppenkast werd daarna door de praktische ingrepen en toevoegingen van Jan Heylen merkelijk verbeterd. Hij maakte ook de eerste stangpoppenlijven, die door Mieke Martens en Greet Van Boxelaer vakkundig en met liefde werden aangekleed. Adri Pluym maakte een kop voor Brabo en beheerde de aanvragen en de boekingen voor het nieuwe theater. Paul De Meulder ontfermde zich over klank en licht. De ploeg groeide aan tot een 15 tal actieven, het enthousiasme nam toe, het Het Spelleke van Semini - de naam hoeft ook geen toelichting - werd geboren.
Na een lange aanloopperiode, kreeg het poppenspel tenslotte stevige vorm met de regie van Lode Torfs, die wél over ervaring op het gebied van poppenspel beschikte.
Tussen juli 2002 en februari 2005 werd “Semini en de val van Antwerpen” 25 keer opgevoerd voor de meest uiteenlopende gezelschappen waarmee Het Spelleke van Semini van Kapellen tot Hoboken en van kasteel Middelheim tot de VIP-ruimte van het Beerschotstadion, een publiek van zowat 1250 mensen bereikte.
Het tweede poppenspel, eveneens van Herman Wauters, dat de titel “Semini en de Spastische Chirurg” meekreeg, ging op 2 februari 2006 in COStA in première. In tegenstelling tot het eerste verhaal dat zeer dicht bij de geschiedenis van het Antwerpen van de late 16e eeuw aanleunde, werd het ditmaal een kolderiek verhaal waarin de Neus, Brabo en den lksaaid met moed en doodsverachting op zoek gaan naar de kroonjuwelen van hun onfortuinlijke vriend Semini.
“Semini en de Spastische Chirurg” werd een dertigtal keren opgevoerd, waarbij de - voor het genre vrij grote poppenkast telkens werd vervoerd, opgebouwd en weer afgebouwd door een zowat zes man sterke verhuisploeg. Er werd gespeeld in zalen als California in Boechout, Kaleidoscoop in Mortsel en de kapel van Altena in Kontich. Er werd zelfs opgetreden in de aula van het Groot Seminarie van Antwerpen.
De voor spelers en technische ploeg ongetwijfeld meest beklijvende voorstelling werd in rustig ritme gespeeld voor een vereniging van doven en slechthorenden, met een in het Nederlands vertaalde tekstversie die naast de scène werd geprojecteerd.
Op het einde van het jaar 2008 deed Christiaan Ketele van de wijkvereniging Klein Antwerpen het aanlokkelijke voorstel om een vaste stek voor het poppenspel te installeren binnen het wijkcentrum Elcker-ik in de Breughelstraat te Antwerpen. De technische ploeg slaagde er in om in korte tijd een nieuw en volwaardig vast poppentheater te bouwen, dat op 20 februari 2009 ingehuldigd werd met een herneming van “Semini en de Spastische Chirurg”.
Het is ook daar dat op februari 2010 onder grote belangstelling de wereldcreatie plaats vond van de derde productie van Het Spelleke van Semini, namelijk “Faust”, een historisch standaardthema voor poppenspel, geschreven en geregisseerd door huisregisseur Lode Torfs. Voor dit stuk creëerde Jan Heylen een totaal nieuwe generatie poppen, soepeler in hun bewegingen en levensechter.
Lode Torfs is ook de schrijver en regisseur van het vierde stuk : “Brabo, nen Antwaarpse Romijn”. Waarom romijn met een lange IJ geschreven wordt is een zorgvuldig bewaard geheim van het gezelschap. Het stuk waarin vanzelfsprekend Brabo de hoofdrol speelt, verhaalt de legende van de inwijkeling Brabo die de reus Antigoon verslaat en zo de Schelde vrij maakt. Uit dankbaarheid krijgt hij van de Antwerpenaren dan ook een standbeeld op de Grote Markt.
De première vond plaats op 25 februari 2012 in het eigen theatertje in Elcker-ick.
Ondertussen was vzw AKSIE ingegaan op een aanbod van het organisatiecomité "Jubileumjaar Hendrik Conscience 2012" uit Schilde om ter gelegenheid van het Jubileumjaar Hendrik Conscience een stuk te creëren waarin de figuur van Hendrik Conscience centraal zou staan en dat kon gespeeld worden voor een publiek van 10- tot 12-jarigen. Het stuk “Hendrik schopt ons een geweten” was van de hand van Herman Wauters en was a-typisch voor Het Spelleke van Semini in de zin dat de voertaal in het stuk Algemeen Nederlands was en behoorlijk dicht bij de historische feiten bleef.
Het beleefde zijn première op 11 september 2012 in Schilde en was tot december 2012 een twintigtal keer te zien in diverse cultuurcentra en zalen, vooral dan als schoolvoorstelling. De poppen Conscience en De Neus traden ook nog op op de Conscience-lezing in COStA op 3 december.
Begin december 2012 kreeg het bestuur van AKSIE te horen dat Elcker-ick de ruimte waar Het Spelleke van Semini zijn poppentheater had gebouwd, opnieuw wenste te gebruiken en het lokaal na de laatste voorstelling op 19 april 2013 ontruimd moest worden. In het weekend na deze voorstelling werd de hele poppenkast effectief ontmanteld en op diverse plekken gestockeerd, in afwachting dat er een nieuwe locatie zou gevonden worden.
De goede contacten die AKSIE al jaren had met café Den Bengel, de traditionele uitvalsbasis van elke Seminiviering, leidde al vrij snel tot het voorstel om de derde verdieping in te richten als poppentheater. In de kelders zaten reeds de collega-poppenspelers van Straffen Toebak. In een eerste poging om een vaste stek te vinden voor Het Spelleke van Semini, had het bestuur van AKSIE in 2005 al een bezoek aan de poppenkelder in de kelder van Den Bengel. Het had het toen al een gedroomde locatie aan de Grote Markt gevonden. De scène en de ruimte voor de poppenspelers waren jammer genoeg te klein voor het materiaal en de manier van spelen van Het Spelleke van Semini.
Gedurende de warme zomer van 2013 werd dan het nieuwe theatertje opgebouwd en ter gelegenheid van de Bollekesfeesten kon Het Spelleke van Semini een opendeur houden.
Op 14 september wordt dan de eerste echte voorstelling gespeeld, met – hoe kan het ook anders gezien de nabijheid van het bronzen origineel – een herneming van “Brabo, nen Aantwaarpse Romijn”.
De nieuwe speelplek biedt de mogelijkheid om meer te spelen. Vanaf 2014 gaf Het Spelleke van Semini telkens op de laatste zondag van de maand een publieke voorstelling. Hiervoor werd de spelerskern uitgebreid en werden vroegere stukken zoals “De Val van Antwerpen” en “De Spastische Chirurg” aangepast en respectievelijk in de seizoenen 2014-2015 en 2015-2016, terug in het repertoire opgenomen. Deze stukken blijven ook ter beschikking voor uitkoopvoorstellingen door groepen waarvoor een bepaalde datum kan afgesproken worden.
Zo wil AKSIE niet alleen met de jaarlijkse Seminiviering, maar ook met Het Spelleke van Semini ervoor zorgen dat een traditie levend en cultureel erfgoed bewaard blijft en een vast plek houdt in onze stad.